Linda de Veer
interviews
Melissa Llamo, Ruben Cabenda & Ginelly Quandt
De Caribische zee is ook soms bang.
‘De zee is een poëtische metafoor voor mijn kompas ’, zegt de Dominicaanse Melissa Bonilla over haar kunstwerk Vaiven, Serie A mar la pregunta dat te bewonderen is op de EXPO. In haar animatievideo duikt een gedicht op uit de golven van de Caribische zee om de grootsheid te benadrukken. ‘Allereerst verbindt het de Caribische eilanden met elkaar’, verklaart ze, ‘het is een
verbindingspunt’. Maar dat niet alleen.
Voor Melissa zijn het ook de golven die een speciale betekenis hebben.
Ze fluisteren levensvragen in haar oren. Wie zijn we? Wat doen we? Waar gaan we naartoe?
Elke keer als Melissa aan de kustlijn van de Dominicaanse Republiek staat, duikt ze diep in de golven en laat ze zich daarna meedrijven. Ze vindt het fijn als haar oren bedekt zijn door het water en de stem hoort van de zee.
Het is telkens een magische ervaring voor haar en elke keer anders. Soms is de Caribische zee kalm, soms onvoorspelbaar, soms angstaanjagend, soms lieflijk. Net zoals zij heeft de zee een breed scala aan emoties. Een thema dat haar al vanaf jongs af aan bezighoudt. Melissa voelt zich daardoor nog meer verbonden met de Caribische zee. ‘Sommige emoties toon je in mijn land niet’, legt ze uit, ‘ze maken je zwak. Je moet jezelf altijd onder controle hebben’. Met haar kunst wil ze een vuist maken tegen dit vooroordeel.
‘Uit je je emoties dan is het makkelijker om met problemen om te gaan.’ Tijdens de EXPO workshops, waaraan ze met nog elf kunstenaars uit het Caribisch gebied deelnam, heeft ze haar idee voor dit kunstwerk kunnen aanscherpen. De andere deelnemers en curator Yina Jimenéz hielpen Melissa om haar abstracte, filosofische ideeën concreet te maken. Ook gaf Jimenez haar het inzicht welk medium ze zou kunnen gebruiken om haar idee tot uitdrukking te laten komen.
Het resultaat is een fragiele, visuele compositie. Melissa noemt zichzelf een visuele kunstenaar die op een filosofische manier emoties wil laten stromen zoals de Caribische zee dat ook voor haar doet. Ze hoopt dat haar kunst een aanzet is om met de bezoekers van de EXPO vragen te verkennen, te peilen en door te lichten. Ze hoopt zo beter te surfen op de golven van het leven.
Identiteit spreekt boekdelen.
De identiteit van de kunstenaar Ruben Cabenda stond al vroeg vast. Als klein jongetje wist Ruben dat politieman worden, die dieven achterna rent, saai zou zijn. Nee, hij rende liever zijn penselen achterna. Door de jaren heen maakte hij talloze portretten, boekillustraties en traditionele tekeningen, maar nu is er ook een videoanimatie te zien op de EXPO met de prachtige titel The Power of the Tongue.
Tijdens het EXPO project waar elf kunstenaars uit het Caribisch gebied elkaar inspireerden via online sessies, gaf Ruben een grote, lange tong de hoofdrol. ‘Hoe je praat en in welke taal is onderdeel van je identiteit’, zegt Ruben, ‘daar mag je trots op zijn’. Toen hij jarenlang in Nederland woonde, praatte hij Nederlands met een Surinaams accent. Hij wilde niet zijn ‘tong draaien’; hij wilde zijn accent niet veranderen. Dit is hoe hij is, dit geeft hem identiteit, dit toont waar hij vandaan komt.
De persoonlijke identiteit fascineert Ruben, maar de publieke identiteit is voor hem evenzo belangrijk. Hij kreeg een goed inzicht in hoe dat in het Caribisch gebied fungeert door het lezen van het boek Poetics of Relation van schrijver en filosoof Eduaord Glissant. Curator Yina Jimenéz van het online EXPO project beval de kunstenaars deze ‘must read’ aan.
In dit boek kon Ruben zich heel erg vinden. ‘Naast dat je trots op jezelf moet zijn, is het ook zaak dat je je bewust blijft van je roots’, zegt hij. Elementen van de slavernij zijn dan ook vaak in zijn kunstwerken te zien, maar ook vastgeroeste gedachten komen aan bod. In zijn animatie knipt een schaar de tong los dat symbool staat voor het loskomen van onbeweeglijke, oude opvattingen. Daarmee zegt hij dat er geen heren en meesters meer zijn. ‘Houd in gedachten dat je nooit onder doet voor een ander’, zegt Ruben.
De tong in de animatie laat ook zien dat je altijd je verhaal moet vertellen. Ruben is dankbaar dat hij zijn verhalen en emoties via zijn kunst kan uiten. Kunst vertelt een verhaal, dus is het ook een taal. Een taal die zonder woorden te begrijpen is.
Het geluid van de natuur.
Elke tekening animatie, video, elk schilderij vertelt een verhaal. Kunstenares Ginelly Quandt gebruikt een ander medium. Haar boodschap verwoordt ze door geluiden uit haar omgeving te laten spreken. Ze noemt zich een ‘field recording artist’ ; microfoon en apparatuur zijn haar auditieve penselen. Als rapper heeft ze uiteraard voeling met melodie en ritme, maar door het opnemen van geluiden hoopt ze dieper het hart te raken.
De fascinatie voor specifieke klanken openbaarde zich toen Ginelly een tijd in Nederland woonde. Ze verlangde terug naar het getsjilp van de Arubaanse vogels, het ruizen van het hoge gras en het suizen van de passaatwind. Ze miste de natuurgeluiden van haar eiland. Eenmaal terug schrok ze. Haar dierbare geluiden waren overschreeuwd door autogetoeter, drilboormachines en betonmolens.
Op de EXPO is Ginelly’s kunstwerk Experiencia Inconstencia te horen. Twee audiofragmenten zijn naast elkaar gezet. Twee opnames die dezelfde geluidselementen bevatten, maar beide laten een ander verhaal horen. Het ene fragment is luider en autogeluiden zijn erbij gevoegd. Het vertelt het verhaal van de hotels en resorts die in een duizelingwekkende snelheid op Aruba uit de grond worden gestampt. Het andere vertegenwoordigt de natuurgeluiden die het onderspit delven. Het doet haar pijn dat de natuur door urbanisatie onder de voet wordt gelopen.
Ginelly’s ervaring met het EXPO-project was zeer positief. De andere kunstenaars gaven haar veel tips en curator Yina Jimenéz hielp haar om haar innerlijke beweegredenen duidelijk te beschrijven. ‘Het was een inspirerende reis om via dit online project mijn eigen stem te vinden’, zegt de kunstenares.
De Arubaanse natuurgeluiden heeft ze in een database opgeslagen om het culturele erfgoed niet verloren te laten gaan. Haar grootste wens is dat de inwoners en de toeristen via haar kunst horen dat Aruba zo veel meer te bieden heeft dan de toeristische Palm Beach Strip.
1 Comment
[…] An interesting spin-off of the Stimula program is that one of the participants, Linda de Veer interviewed 3 artists, Ruben Cadenda, Ginelly Quandt & Melissa Bonilla that have participated in the Online Residency together with 8 other Caribbean-based artists. With her affinity for language and writing, she extracted intriguing information and compiled it into a great read.Click here to visit our blog and dive into 3 different worlds. […]